...

W sumie to mi ręce opadają. Czy u nas nic nie da się zrobić bez stresu?

Stanowisko Rady Programowej Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w sprawie wyników konkursu na opracowanie koncepcji architektonicznej budynku Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

W dniu 24.02.2007 roku Rada uchwaliła co następuje:

Rada Programowa Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie przyjmuje do wiadomości, w pełni rozumie i popiera stanowisko dyrektora Tadeusza Zielniewicza, zmierzające do odstąpienia od realizacji projektu, który otrzymał I nagrodę w konkursie architektonicznym.

Rada Programowa opracowała i opublikowała szczegółowe założenia programowe i wynikające z nich rozwiązania funkcjonalne budynku, które zostały przyjęte przez Radę Muzeum oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt Christiana Kereza neguje te założenia, a w konsekwencji nie pozwoli na zrealizowanie społecznej i strategicznej misji Muzeum.

Rada zwraca się do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z prośbą o podjęcie negocjacji z Prezydentem Warszawy w celu odstąpienia od realizacji tego projektu i mediację w sprawie przyjęcia innej koncepcji architektonicznej – takiej, która uzyska społeczną akceptację. Umożliwi to dyrekcji Muzeum kontynuację rozpoczętej misji.

Stanowisko zostało przyjęte przez wszystkich członków Rady przy jednym głosie sprzeciwu.

Mój komentarz:

Będzie krótki i treściwy.

Sprawa wygląda tak. Najpierw jest wielka szopka. Powołano międzynarodowe, naprawdę wybitne jury. Szumne wypowiedzi i zapowiedzi. Potem z powodu jakichś biurokratycznych uchybień anulowane zostają pierwsze wyniki konkursu. Skandal. Wstyd. Podejście drugie. Architekci pracują nad projektami - zakładam, że ciężko i z zaangażowaniem. W połowie lutego 2007 roku w demokratycznym (sic!) głosowaniu wygrywa Christian Kerez. Jego projekt zwykło przyrównywać się do supermarketu. Kerez jest nieco zdziwiony, ale wyrozumiały - w końcu to Polska i ascetyczna forma kojarzy się tu powszechnie z "brzydkimi i szarymi" budynkami socmodernizmu.

Kilka dni później dyrektor muzeum (nawiasem - co to za pomysł, żeby powoływać dyrekcję już teraz, a nie w drodze konkursu w momencie, gdy będą gotowe choćby tylko surowe przestrzenie wystawiennicze) składa dymisję i dyplomatycznie wzywa do bojkotu wyników. Kerez nie dowierza - przecież uczciwie wygrał. Pojawiają się głosy wparcia dla dyrektora. Rada Programowa popiera jego decyzję przy jednym głosie sprzeciwu. Kerez przeciera oczy ze zdumienia. Przecierają je niektórzy członkowie jury. Przecierają je również wszyscy naiwni, którzy myśleli, że wygrana w najbardziej prestiżowym polskim konkursie architektonicznym oznacza wygraną. Dołączają w końcu ci wszyscy, którzy myśleli, że wygrana w jakimkolwiek konkursie publicznym oznacza wygraną. Ci, którzy niedawno zwyciężyli w innych konkursach zastanawiają się, czy aby na pewno nikt nie odbierze im sukcesu, na który zapracowali. Obrońcy specyficznie rozumianej sprawiedliwości społecznej twierdzą, że demokracja to przestrzeń sporów i wyboru optymalnych rozwiązań. Zapominają o takiej drobnostce, jak przepisy, reguły gry, et cetera.

W publicznym oświadczeniu Rada Programowa zapowiada interwencję u konstytucyjnie wybranych władz Rzeczypospolitej Polskiej - Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy. Kerez jest smutny, w domu otwiera butelkę wina. Zastanawia się, w jakim kraju wygrał i wychodzi mu, że w kraju ręcznego sterowania demokratycznymi (tylko z nazwy) procedurami. Dzwoni do przyjaciół i opowiada im, że nie tylko partia rządząca jest tu kuriozalna, ale i część środowiska artystycznego. Odradza branie udziału w tutejszych konkursach. Lepiej do Moskwy, mówi, tam przynajmniej nie ma ograniczeń i zakulisowych gierek.

Ci, którzy krytykowali choćby tak zwaną „amnestię maturalną”, a teraz popierają „możliwość zmiany wyniku konkursu w drodze uczciwej debaty”, nie widzą w swoim postępowaniu sprzeczności - wszak to ich, a nie niczyja inna racja jest najważniejsza. Na tym polega demokracja. Polscy studenci architektury - ogólniej: młodzi ludzie - rozumieją, że nie liczy się talent i regulaminy konkursu, a pospolite ruszenie i klika kumpli obrażonych na rzeczywistość. Tak już musi być, myślą. Kerez budzi się rano i myśli, że to tylko zły sen. Niestety nie.

Na ilustracji Christian Kerez. Uśmiecha się jeszcze, bo nie zna polskich obyczajów w kwestii konkursów architektonicznych.